Karabasan(Uyku Felci) Nedir?

Karabasan (Uyku Felci) Nedir? İnsanlar rüya görmüş oldukleri REM uykusu sırasında, göz ve solunum kasları dışında tamamen fizyolojik bir felç durumundadırlar. Aslabir kasları çalışmaz.

Bu şekilde olmasaydı, biz rüyalarımızı oynar hale gelirdik. Rüyamızda ne yapıyorsak, yatakta da onu yapmaya başlardık. Bazen rüyadan uyandığımızda beynimiz uyanık ve etrafın bilincinde olduğumuz halde, ses çıkaramaz, hareket edemez ve ya  göğsümüzün üzerinde bir ağırlık varmış gibi hissederiz.

Bunu hepimiz hayatının bir döneminde en az bir kez yaşamıştır. Tehlike verici bir durumdur. Ama saniyeler içinde kendiliğinden düzelir. Kabusın olma sebebi; uykudan uyanmamıza karşın REM uykusundaki fizyolojik felç halinin, uyanır uyanmaz çözülmemesine bağlıdır.

Karabasanın,insanoğlunun uyanışı esnasında fizyolojik,eterik ve astral bedeninin bununla birlikte biraraya gelmediklerini ve birinin dışardayken (tam olarak bedene girmemiş şekilde) ötekinin bedene dönmüş bulunduğunu biliyorum. Odayı hisseder, görürsünüz, hatta dokunduğunuzu da hissedersiniz,yatakta olduğunuzu da... Fakat bağırsanız sesiniz çıkmaz,çünkü astral bedeninizle bağırıyorsunuz,fizyolojik bedeninize aynı uyarmayı gönderemiyorsunuz. Aynı şekilde bu sebepten ötürü fizyolojik bedeninizi hareket ettiremezsiniz.

 
Karabasan (Uyku Felci) Nedeni

 
Uyanma ya da nadiren uykuya dalma sırasında meydana bu tablo, iş stresi yüzünden çalışan kesimde, özellikle de vardiyalı çalışanlarda daha sık ortaya çıkıyor.

Karabasan(uyku felci)   ya da “uyku felci”, uyanma ya da çok az uykuya dalma sırasında meydana gelen, bedenin geçici olarak hareket edememesi yani felç olması durumuna deniyor.

Ailesinde gece terörü,  uyurgezerlik gibi uyku bozukluğu olanlarda ve çalışanlarda daha sık görülen Karabasan(uyku felci)  hakkında bazı bilgiler;

Çalışanlar iş stresi yüzünden daha sık  Karabasan(uyku felci)  yaşıyorlar. Bunun en önemli tetikleyici nedeni ise uyku düzensizliğidir. Uyku düzeni problemli olanlarda, vardiyalı çalışanlarda, depresyon hastalarında, bazı ilaçları kullananlarda daha fazla görülüyor.  

Karabasan(uyku felci)  ) olarak bilinen   Karabasan(uyku felci)   nasıl oluşuyor?

Bunu anlayabilmek için uyku fizyolojini iyi bilmek gerekiyor. Uykuya dalma ve uykuyu sürdürme sırasında beyinde bazı fizyolojik değişiklikler oluşur.  Düz bir çizgiden ziyade sarmallar halinde devam eden bir uyku süreci oluşuyor. Her bir sarmal yaklaşık 90 dakika sürüyor. Biri biterken diğeri başlıyor. Her bir sarmal Non-REM ve REM  uykularından oluşuyor.


Karabasan(uyku felci), REM uykusu sırasında ortaya çıkıyor. Beyin uyurken beden kasları da uykudadır. Uyuyan bir insanın kolunu kaldırıp bıraktığınızda kolu düşer çünkü kaslar aslında felç  durumundadır. 


REM uykusu sırasında beyin bazen birden uyanıyor, fakat bu uyanma kaslarda olmaz. Kaslar felç durumunda kalır ve beynin uyanıklığına eşlik edemez. Uyanan kişi sanki vücudunun üzerinde biri oturmuş ve ya ağırlık çökmüş gibi hisseder. Aslında o anda olan durum insanın kaslarını kıpırdatamaması sonucu hissettiği felç durumudur. Beyni uyanan insan bedeni ve kasları tam olarak uyanmadığından hareket edemez, konuşamaz. Çoğu zaman bunu yaşayan kişiler korku ve endişeye kapılırlar. Karabasan(uyku felci)  birkaç saniye veya birkaç dakika sürebilir. Çok nadir durumlarda, 4-5 saat sürdüğü de bilinmektedir.  Karabasan(uyku felci)   bazen halüsinasyonlar da eşlik edebilir. Bu halüsinasyonlar işitsel, dokunsal veya görsel olabilir. Bunlar da kısa sürebilir.


Karabasan(uyku felci) nin nedenleri nelerdir?

Kaslardaki bu geçici felç durumu aslında koruyucudur, çünkü REM uykusunda rüya görürüz. Rüya sırasında meydana gelen koşarız, zıplarız ve bazen uçarız.. Rüya sırasında yaptığımız hareketleri gerçekte de yapmamamız için kaslarımızda  geçici felç durumu meydana gelir. Bu durumda rüyada koşarken koşma hareketini yapmamış oluruz. Bu sırada meydana gelen beynin uyumaya devam etmesi gerekirken bir anda uyanır. Bu geçici felç durumunu hasta bilincinde yaşar.

Sebebi tam olarak açıklanmamıştır, ancak diğer uyku bozukluklarını yaşayan kişilerde sık görülür. Değişik durumlar çoğu insanın başka bir uyku patolojisi yaşamadığı halde hayatlarında en az bir kez Karabasan(uyku felci) yaşadığını göstermektedir. Bazı çalışmalarda değişik faktörler suçlanmıştır. Örneğin; düzensiz uyku saatleri, aşırı stres, sırtüstü yatmak, bazı ilaç tedavileri (alerji ilaçları ve bazen uyku hedefli alınan ilaçlar), uyku öncesi açlık.


Çocuklar ve gençler de  Karabasan(uyku felci)  görür mü?

Evet görürler. Dört yaşında başlayabilir. Bazen bir iki kez olup biter fakat bazı durumlarda sürekli tekrarlayan bir durum haline gelebilir.

Uyunacak ortam önemli midir? Yemek düzeni, yediklerimiz uykumuzun kalitesini ve   Karabasan(uyku felci) ı nasıl etkiler?

 
Uyku ortamının en önemli hususu ortamın ışıksız olmasıdır. Işıkla uyumak uykunun verimliğini azaltan bir unsurdur. Işık açık uyumak, fazla ışık veren gece lambası kullanmak uykunun derinliğini etkiler, düşünülenin aksine  Karabasan(uyku felci) ya da diğer uyku bozukluklarının ortaya çıkmasına nenden olur. Yatmadan önce yenilen yemek, atıştırmak uykunun verimliliğini bozacaktır.  Bu nedenle uyku zamanına yakın yemek yememek gerekir. Uyku saati ile yemek saati arasında en az 2 yada 3 saat olmalıdır.

Günde kaç saat uyumalıyız? Düzenli uykunun  Karabasan(uyku felci) (uyku felci) tedavisindeki önemi nedir?

 
Günde en az 7-8 saat uyunmalıdır. Daha az zaman uyuyup yettiğini iletenler olur, ancak baktığınızda az uyuyanlarda  Karabasan(uyku felci) sıklığı daha fazladır. Düzenli uyku  Karabasan(uyku felci)  tedavisinin en önemli ayağıdır. Düzenli uyku  insanın derin uyku kalitesine yansır ve ani den uyanmaların önüne geçer. Aynı saatlerde yatıp benzer saatte uyanmak uykuyu daha kaliteli hale getirir. Düzenli yatış kalkış saatleri derin uyku kalitesi açısından da önemlidir. Bu nedenle uykuyu belli düzende uyumak önemlidir.

 
Karabasan(uyku felci) için doktora başvurulduğunda nasıl bir yol izlenir? Hangi tahliller yapılır?
 

Ailede öykü varsa, başka uyku bozuklukları eşlik ediyorsa ve ya  uyku sırasında apne dediğimiz soluk alıp vermenin durması da gözleniyorsa,  insan uyku laboratuarına yönlendirilerek uyku EEG’si ile izlenir.  Beyin dalgaları ve uyku bozukluğu çeşidi belirlenir. Tek bir uyku bozukluğu çeşidi varsa buna gerek kalmadan tek ilaç tedavisi ile uyku düzenebilir. 

Depresyon gibi psikiyatrik hastalıklar da uyku bozukluklarını artırmaktadır. Yapılacak psikiyatrik muayene sonucunda düzenlenecek anti depresan tedavi ve uyku düzenleyici tedavi bu problemini tamamen ortadan kaldırır.

Altta yatan psikopatoloji ilaçla düzenlenmeden yapılacak terapi her zaman yeterli olmayabilir. İnsanın yaşamındaki çatışmaları terapi ile çözümlemek iyi bir destekleyici durumdur ancak bu fiziksel sorunun problemin tedavisinde her zaman yeterli olmayabilir.

 
Karabasan(uyku felci) (uyku felci) tedavisinde ne tür ilaçlar kullanılır? Hastanın ilaca kendi kendine başlaması doğru mu?


Uykuya geçişi sağlayan, REM- REM-Non döngüsünü bozmayan, derin uyku kalitesini artıran ilaçlar tedavide kullanabilir. Bu ilaçları arkadaş yorumu ve ya tavsiyesi ile başlamak kesinlikle doğru bir tutum değildir.  İlaçların etkileri ya da yan etkileri çok subjektiftir.  İnsan dan insana  farklılık gösterir. Bu sebeple doktor kontrolü dışında kullanılmamalıdır. Antidepresanlar tek başına uyku bozukluklarının tedavisinde kullanılmaz  fakat altta yatan depresyonu tedavi ettiklerinden uyku bozukluğunu giderirler.

 
Karabasan(uyku felci)   hangi sıklıkta görülebilir? Üst üste görülebilir mi? Hasta sonrasında neler yaşarsa doktor yardımı alınmalı?


Stresli hayat koşullarında birkaç gecede bir tekrarlayabilir. Nadiren de olsa bu durumu her gece yaşayan kişiler de olmaktadır. Aynı gecede birkaç kez bile yaşanabilir. Etkisi saatler sürebilir. Bu sıklıkta yaşanan  Karabasan(uyku felci)   yaşam kalitesini bozduğundan hemen doktora başvurulmalıdır. Ayrıca eşlik eden halüsinasyonlar varsa muhakkak yardım alınmalıdır.