Konsantrasyon Geliştirme Teknikleri
Konsantrasyon, Dikkatinizi tek bir nokta üzerinde odaklayın, Daha iyi bir konsantrasyon için, motivasyon. Konsantrasyon: Bu, birçok okuyucunun en zorlandığı konulardan biridir.
Neden mi? Diğer faaliyetlerin aksine, okumak zihnin çalışmasını ama vücudun sabit kalmasını gerektirir. Bu zor birleşim, özellikle de tam gün sınıfta oturduğunuz ve tenis maçı ya da koşu gibi hareketli sporlarla fazla enerjinizi atamadığınız düşünülürse, o kadar da kolay değildir.
Konsantrasyon toplanarak yapılacak olan okuma, okul derslerine, ev ödevlerine ya da not almaya oranla daha fazla dikkat gerektirir. Bunun sınıfta en azından farklı sesler duymanız ya da her an isminizin okunarak konsantre olup olmadığınızın kontrol edilmesi riski olabilir. Oturarak yapılan bir başka faaliyet ise okumadır. Ancak hareketsizken yapılsa bile, okuma esnasında beyninizi çalıştırmak için el - göz koordinasyonuna ihtiyaç duyarsınız.
Dikkatinizi tek bir nokta üzerinde odaklayın
Konsantrasyon, dikkatinizi tek bir nokta, yani okuduğunuz metin üzerinde odaklayabilme yeteneği ile birlikte başlar. Bu doğuştan değil, sonradan kazanılan bir özelliktir. Bir atletin, kalabalığın çığlıklarından etkilenmemesi gibi, iyi bir okuyucu da okuma esnasında kendini dış faktörlerden soyutlar.
Zihninizin odaklanma oranı nedir? Bunu öğrenmek için aşağıdaki sorulan cevaplayın:
1. Okurken, sık sık farklı düşüncelerin dikkatimi dağıtmasına izin veriyor muyum?
2. Okurken, ses ve çevremde olan biten olaylardan kolaylıkla etkileniyor muyum?
3. Ne kadar zamandır okuduğumu görmek için, sürekli saate bakıyor muyum?
Özellikle pek de istekle yapmadığınız bir okuma ödevi ile karşılaştığınızda, konsantrasyonunuzu ayakta tutabilmek için basit ve sihirli bir metod yoktur. Ama eğer önceki bölümlerde anlattığım hazırlık aşamalarını uygular ve atlamadan hepsini yerine getirirseniz, bu konuda başarıya ulaşacağınızı söyleyebilirim. Peki bu aşamalar nelerdi; isterseniz bir kez daha hatırlayalım: Amacınızı tanımlamak, ön okuma için metni gözden geçirmek, cevabını arayacağınız sorulan belirlemek.
Daha iyi bir konsantrasyon için
İşte size konsantrasyon yeteneğinizi arttırmak için önereceğim diğer pratik yollar:
1. Okumaya başlamadan önce biraz spor yapın.
Masa tenisi, jimnastik salonunda bir antrenman ya da hızlı bir yürüyüş bile belirli bir fiziksel enerjiyi atmanızı sağlar. Böylece, bütün zihinsel enerjinizi okuduğunuz metne yöneltebilirsiniz.
2. Okumak için doğru yeri seçin. Eğer televizyonunuzun karşısındaysanız ya da oda arkadaşınız şahane bir çay partisi veriyorsa, burasının sizin için kesinlikle doğru yer olmadığını söyleyebilirim. Okuma sessizlikte ve tek başına yapılması gereken bir faaliyettir. Kendinize sessiz bir köşe bulun. Burası bir kütüphane masası ya da sessiz olacağına güvendiğiniz başka bir yer de olabilir. Eğer konsantre olma konusunda zorlanıyorsanız, istekli bile olsanız, yatakta okumaya çalışmak son derece tehlikelidir. Kendi kendinize verdiğiniz mücadeleyi kaybedebilir ve bir süre sonra kendinizi yumuşak yatağınızda şekerleme yaparken bulabilirsiniz.
3. Dikkatinizi dağıtacak dış etkenlerden kurtulun. Eğer okuma programını tam olarak yaptıysanız, yapılmayı bekleyen işler sizin dikkatinizi dağıtmayacaktır. Eğer bir ödeviniz konusunda kafanızda sorunlar ve endişeler varken, diğer bir ödevi okumaya çalışırsanız konsantrasyonunuzun ve kavrayışınızın istenilen düzeyde olmayacağı çok açık bir gerçektir. Çevrenizde dikkatinizi dağıtacak hiçbir şey olmadığından emin olun. Masanızın üzerinde cevaplamanız gereken mektuplar mı var? Bunları kaldırın ve zamanınızı daha sonra bu mektuplara cevap yazacak şekilde planlayın. Yan odadaki televizyondan siren sesleri ve bağırışlar mı geliyor? Ya televizyonu ya da kapınızı kapatın.
4. Teneffüslerinizi planlayın. Eğer yapmanız gereken okuma üç saat ya da daha fazla zamanınızı alacaksa, bu kadar süre boyunca sabit olarak oturmayı düşünmek bile cesaret kırıcı olabilir. Her okuma saatinin sonunda kendiniz için 10 ya da 15'er dakikalık teneffüsler planlayın. Ayağa kalkın. Biraz müzik dinleyin. Vücudunuzu esnetin. Eğer daha fazla ara verme ihtiyacı hissederseniz, araların süresini azaltırken sayısını arttırın. Okuma saatlerinizi bu şekilde programlamanız okuduklarınızı daha iyi anlamanızı sağlayacaktır.
Bekleyin! Henüz okumaya başlamayın.
Okumadaki hedefinizi belirlediniz mi? Her zamanki gibi kendiniz için net bir şekilde belirlenmiş bir hedef oluşturun. Bunu, bir çok kereler söylemiş olabiliriz ama aralıklı olarak tekrar yapmak bir noktanın anlaşılması için çok iyi bir yöntemdir.
Unutmayın ki, hedef belirlemeden okumak size bir şey kazandırmayacağı gibi, yarım saat sonra aslında hiçbir şeye dikkatinizi vermediğinizi fark edebilirsiniz.
Neden okuduğunuzu bilin. Eğer öğretmeniniz size cevaplarını bulmanız için bazı sorular sorduysa bu sizin için bir kolaylıktır. Çünkü neyi aramanız gerektiğini bilirsiniz. Ama eğer elinizde soru yoksa, kendi sorularınızı kendiniz sorun ve bunları bulmaya gayret edin. Elinizdeki kitap ya da metin üzerinde yapılacak olan etkili bir ön okuma, size hedeflerinizi belirleme konusunda yardımcı olacaktır. Dolayısıyla bu da konsantrasyonunuzu arttıracaktır.
Motivasyon: Konsantrasyon için şart
Her ne konu üzerinde çalışırsanız çalışın, motivasyon sizi başarıya götüren bir anahtardır. Bu konu, ister okuldan takdir ile mezun olmak, ister zamanınızı etkili bir şekilde programlamak, isterse de okumanızı geliştirmek olsun hiç fark etmez. Bu bölümde size verdiğim her türlü teknik ve numarayı uygulasanız da, eğer okuma konusunda hevesli değilseniz, ödevleriniz üzerinde konsantre olmak konusunda zorluk çekersiniz.
Motivasyon, iç ve dış olmak üzere iki türlüdür. Peki bunların arasındaki fark nedir?
Polisiye ve cinayet romanlarının tutkulu bir hayranı olarak bütün kitapçıları tek tek gezdiğinizi ve boş vakitlerinizde kafanızı bir dakika bile kaldırmadan bunları okuduğunuzu düşünün. Sizin için, acaba cinayeti kim işledi sorusu çok fazla şey ifade edecektir. Aslında eğer tamamlayacak bir ödeviniz olmasa, bütün bir hafta sonunuzu bu kitabı bitirmekle geçirebilirsiniz. Tarih ile ilgili hazırlayacağınız ödev için özel bir ilgi duymuyorsunuz, bu yüzden de elinizdeki kitapları ancak geçer not alabilmenize yetecek kadar okumaya kararlısınız.
Şimdi, cinayet romanlarını okumak için içinizde duyduğunuz istek ve motivasyonu, bu ödevi yapmak için duyduğunuz hislerle karşılaştırın. Cinayet romanlarını, karşılığında hiçbir ödül ya da benzeri bir karşılık beklemeksizin okuyorsunuz.
Ama diğer tarafta "Tarih"le ilgili hazırlamanız gereken bir ödeviniz var ve bu konuya Özel bir ilgi duymuyorsunuz. O zaman bu ödevi gereği gibi yapabilmeniz için dışarıdan gelecek bir motivasyona ihtiyacınız var. Tarih dersiyle ilgili okuyacağınız metinlerdeki hedefiniz sınıfta yüksek bir not almak. Yani ödülünüz dışarıdan gelecek bir karşılık.
Okumak için, ister içeriden isterse de dışarıdan bir motivasyon alın, burada önemli olan bir şeyleri gerçekleştirmek için sizi motive eden unsurların bulunmasıdır. Eğer biyoloji ile ilgili bir ödevi okumak sizi heyecanlandırmıyorsa, hemen kendinizi harekete geçirecek bazı nedenler düşünün. Mesela bu, yaptığınız çalışmaya karşılık olarak alacağınız yüksek bir not olabilir.
Diyelim ki, bu sizin üç saat boyunca yerinizden kalkmanızı sağlayacak bir kaynak değil. O zaman kendiniz için yeni bir takım kaynaklar arayın. Mesela iyi bir notun yanında, bu üç saatin sonunda mükemmel bir film seyretmek için kendi kendinize söz verin.
Konsantrasyonun çalışmalarınızdaki önemini tek bir cümlede şöyle özetleyebiliriz: Kavramanın temelinde, konsantrasyon bulunur. Dikkat odaklanmasında problem yaşayan kişilerin kavraması ya çok az ya da hiç olmaz. Konsantrasyon olmadığında, bir sayfa üzerinde yalnızca kelimeleri görürsünüz.