Zeka

İnsan beyni, doğumda tam oluşmuş değildir. En yoğun byme ocuklukta gerekleşse de, beyin yaşam boyunca kendini biimlendirmeye devam eder. ocuklar, olgunlaşmış beynin barındırabileceğinden ok daha fazla sayıda nronla doğar. Budama olarak bilinen bir srecin sonunda, beyin daha az kullanılan nron bağlantılarını yitirip en ok kullanılan sinaps devrelerindeki gl bağlantıları oluşturur. Fazlalık sinapsları elden ıkararak budamak, sesin nedenini ortadan kaldırarak beyindeki ses sinyali oranım ykseltir. Bu sre hızlı ve devamlıdır; sinaptik bağlantılar saatler ya da gnler iinde oluşabilir. zellikle ocuklukta, deneyimler beyni heykeltraş gibi yontar. Deneyimin beyin gelişimi zerindeki etkisinin klasik gsterimi, Nobel dll&uu...Devamını Oku »

1920'lerde gen bir kadın olan June Teyzem, Kansas City'deki evini ardında bırakarak, o zamanlarda yalnız bir kadın iin tehlikeli bir yolculuğa ıkıp, kendi başına Şangay'a gitmeyi gze almıştı. Orada, uluslararası ticaret ve entrika merkezinin polis gcnden bir İngiliz dedektif ile tanışan June, onunla evlenmişti. İkinci Dn-: ya Savaşı'nın başlarında Japonlar Şangay'ı ele geirdiklerinde, teyzem ve kocası Gneş İmparatorluğu adlı kitapta ve filmde anlatılan mahkm kampına hapsedilmişlerdi. Kampta beş korkun yıl geirdikten sonra, tam anlamıyla her şeylerini kaybetmiş, meteliksiz bir halde İngiliz Kolombiyası'na iade edilmişlerdi. ocukluğumda June ile ilk kez tanışmamı hatırlıyorum. Yaşlıca, ii iine sığmayan bir kadındı. Sonraki yıllarında onu kısmen fel bırakan bir inme geirdi; yavaş ve zahmetli...Devamını Oku »

ok şkr ki travmatik anıların iine gml felaket anları, hayatımız boyunca biroğumuzun başına ender olarak gelmektedir. Ancak travmatik anıları byle gl bir şekilde belleğimize kazıyan devreler hayatın daha sakin anlarında işliyor olabilir. Kronik olarak umursanmamış olmak, anne-babanın ihmalkrlığına, dikkatsizlik ve şefkatsizliğine maruz kalmak, terk edilmek veya bir kayba uğramak, ya da sosyal evre tarafından reddedilmek gibi, ocukluğun hibir zaman travma dzeyine erişmeyen daha sıradan glkleri de duygusal beyinde izlerini bırakır ve hayatın ilerideki dnemlerinde kurulan yakın ilişkilerde arpıklıklara ve gzyaşları ile hiddete yol aar. PTSD iyileştirilebiliyorsa, biroğumuzdaki daha st kapalı nitelikteki duygusal yaralar da tedavi edilebili...Devamını Oku »

Bu tr travmatik anılar, daha sonra ğrenmeye, zellikle de o travmatik olaylara daha normal tepki gstermeyi yeniden ğren- meye mdahale ettiğinden, beynin işlevinde demirbaş olarak kalır. PTDS gibi ğrenilmiş bir korku sz konusu olduğunda, ğrenme ve bellek mekanizmaları yoldan ıkmıştır; ve bu sapmada rol oynayan beyin blgeleri arasında, amigdala yine en nemlisidir. Ancak ğrenilmiş korkunun stesinde gelmek aısından hayati rol oynayan, neokortekstir. Korkuya şartlanma, psikologların hi tehditkr olmayan bir şeyin kişinin zihninde korkutucu bir şeyle eşleştirilmesinden dolayı korkutucu bir hal alması srecine verdikleri addır. Charney, bu tr korkuların laboratuar hayvanlarına aşılandığında yıllarca srebildiğim belirtmiştir.13 Beynin bu korku tepkisini ğrenen, belleyen ve eyleme...Devamını Oku »

Kamboyalı bir kadın mlteci olan Som it, oğlu kendilerine oyuncak AK-47 modeli tfek almasını isteyince şyle bir duraklamıştı. Altı, dokuz ve on bir yaşındaki oğulları, bu oyuncak silahları okulda bazı ocukların oynadığı, Purdy diye bir oyunu oynayabilmek iin istiyorlardı. Oyunda, kt adam Purdy yarı otomatik bir tfek kullanarak bir grup ocuğu katlettikten sonra silahı kendisine doğrultuyordu. Ancak bazen ocuklar oyunu farklı bir şekilde sonulandırarak, Purdy'yi kendileri ldryordu. Purdy oyunu, 17 Şubat 1989'da California'nın Stockton kasabasındaki Cleveland İlkokulu'nda yaşanan feci olayların, sağ kurtulan bazı ocuklar tarafından yeniden canlandırılmasından ibaretti. O gn okulun birinci, ikinci ve nc sınıfları sabahın ge saat-lerindeki bir ten...Devamını Oku »