Kısaca Psikoloji Nedir?
Bizim bedensel diye adlandırdığımız bazı edimler vardır; büyüklük, şekil, hareket ve yerel bir yayılma olmaksızın kavranamayacak olan bütün diğerleri bu edimlerin taşıyıcısı olan töze beden adını veriyoruz. Ayrıca düşünsel (intellectus) dediğimiz öteki edimler vardır; anlamak, istemek, imgelemek, duyumlamak vs. bunların hepsi düşüncesiz yada algılamasız (idraksiz) yada bilinçsiz ve bilgisiz var olmama bakımından birbirlerine denk, bunların taşıyıcısı olan tözü düşünen bir şey yada bir zihin diye yada hoşumuza giden bir başka adla adlandırıyoruz. Yeter ki onu bedensel tözle hiç karıştırmayalım.
Metindeki kavramların mantıkça bağlantısı kurulduktan sonra, bunların felsefenin hangi sorunlarıyla ilişkili olduğunu, nedenleriyle belirtiniz. Tanrı’ nın dışındaki cevherler, cisimler ve ruhlardır. Ruhların sıfatı, yani özü düşüncedir. Cisimlerin sıfatı yani özü, yer kaplamadır. Yer kaplamanın özellikleri bölünebilmek, şekil alabilmek ve hareket edebilmek olduğundan ve tüm bu nitelikler hareket olarak adlandırılabileceğinden yer kaplamanın (madde) özellikleri harekette özetlenebilir.
Cisim en son derinliğine kadar yer kaplam olmaktan başka bir şey değildir. Ruh denilen iç prensipten yani hareket ve itme merkezinden onda hiçbir eser yoktur. Tamamıyla pasif ve asla hareketli değildir. Fakat dış itmeler sonucu hareket edebilir. Hatta ağırlık kavramından, bunun kendiliğinden cisimlerin dünyanın merkezine doğru yönelimi anlaşılıyorsa, onların ağır oldukları bile söylenemez.
Ruhlar her bakımdan özce özgürdür, aktiftir. Ruhta düşünce olmayan, maddi olan hiçbir şey yoktur. Ruh, cismin olmadığı her şeydir. Bu iki cevher birbiriyle tamamen uyuşmaz haldedir, tamamıyla birbirine karşıttırlar. Cisim mutlak olarak ruhsuzdur; ruh mutlak olarak maddi olmayandır. (cevher dualizmi, dualist spritiüalizm) aralarındaki etkileşim ise duyum esnasında ortaya çıkan bir görünüşten ibarettir. Çünkü sıfatları birbirine karşıt olan cevherler arasında fizik etki söz konusu olamaz.
İnsan bir birleşim, ruh ve bedenin meydana getirdiği bir bütündür. Ruh duyulur fikirleri, onlara karşılık olan duyumlar münasebetiyle, kendi kendinden alır, beden de ruhun iradeleri vesilesiyle hareket eden bir otomattır. Cisim ve ruhun kendi özgü kanunları vardır; cisim zorunluluğa tabidir, ruh özgürdür. Ruh cisme bağlı olmayıp, onun yok olmasından sonra da yaşamaya devam eder.
Ancak insanda ruh, cismin bütün kısımlarıyla birleşmiştir. Fonksiyonlarını icra ettiği yer özellikle kozalaksı bir bez gibidir, ruh ve beden birbirini bu bez aracılığı ile etkirler. Yürüyen, beslenen, nefes alan cisimdir; zevk duyan, ıstırap çeken, arzu eden, acıkan, susayan, seven, nefret eden; ses, ışık ve kokuyu algılayan; uyanık duran, rüya gören, bayılan ise ruhtur.
DERLEYEN: DRPİST