İletişimde bu yöntemi kullanmak, çok güzel geri bildirimler almayı sağlıyor… Özellikle bir kişi eleştireceğiniz durumda, karşınızdakini incitmeden eleştirebilmeyi ve onu bu konuda inandırmayı sağlıyor… Karşımızdaki insanın kişiliği ile davranışını ayrı tutmak ve istediğiniz mesajı bir “sandviç” içerisinde sunmak, iletişimde bir “etkililik” sağlıyor… Bu yöntemi kullandığınız zaman, yanlış anlaşılmalar, söylenmek istenenin, söylenen şeyden farklı bir şekilde algılanması gibi durumlar en az seviyeye inecek ve hatta yanlış anlaşılmalar hiç olmayabilecektir.
Bu yöntem ile arzu ettiğiniz bir iletişim yapısı kurabileceksiniz. Bunun için, öncelikle, sizi rahatsız eden şeyi ya da eleştirinizi sunmadan önce karşınızdaki kişinin bir olumlu yönüyle söze başlamak iyi olacaktır. Bu, sandviç ekmeğinin üstteki kısmıdır. Olumlu girişten sonra “ve” bağlacını ekleyerek, sizi rahatsız eden durumu ya da eleştirinizi, sandviçin içi olarak hazırlayacaksınız. ”Ve” bağlacı burada bir sihirli elemandır. Olumlu görüşünüzün ardından kesinlikle , “ama” , “fakat” , ” ancak” gibi bağlaçlar kullanılmamalıdır. Bunların kullanılması durumunda, bu bağlaçlardan önce söylediğiniz her şey, karşınızdaki tarafından “yalan” ya da “geçersiz “ olarak” kabul edilebilir. Bu tür bağlaçlar ile devam etmeye kalktığınızda, karşı taraf hemen savunma mekanizmalarını devreye sokacaktır; saldırıya karşı savunma gibi… “Ve “ bağlacı ise, kişiyi kendi olduğu gibi kabul ettiğiniz mesajını karşı tarafa verecek ve kişi, daha savunma mekanizmalarını harekete geçiremeden söylemek istediklerinizi değerlendirip düşünmeye başlayacaktır.
Sandviçin alttaki ekmek kısmı içinse, mesaja yine olumlu bir söz ya da açıklama eklemek gerekiyor. Böylece olumsuz eleştirinizi, iki olumlu iletinizle sandviç haline getirip sunacaksınız karşınızdakine… Örneğin, derslerine az çalışan çocuğumuza, bu konuda bir eleştiri sunmak istediğimizde, bu metodu şöyle uygulayabilirsiniz:
“Her gün okula düzenli olarak gidip-gelmen, bu işi ciddiye aldığını gösteriyor ve bu emeği sarf ederken biraz daha planlı ve gayretli çalışman durumunda okul başarının çok daha artacağına inanıyoruz. Sen bizim, hayatımızın anlamı olan evladımızsın ve senin bu gayretlerinin, sana başarılar getireceğini biliyoruz.”
Dikkat ettiniz mi? Çocuğa resmen “ders çalış!” diyoruz ama kullandığımız cümlelerde hiçbir olumsuz mesaj yok… İşte sözlerin sihiri diyorum ben buna…
İnsanlar ilişkilerinde bir sorun yaşadıklarında sürekli karşı tarafı suçlama eğilimindedirler. ‘Beni yanlış anladı’ ya da ‘Beni anlamıyor’ gibi ifadelerle bunu dile getirirler. İletişimde sorunların aşılmasında ilk adım, kişinin iletişimin sorumluluğunu kendi üstüne almasıdır.
‘Beni yanlış anladı’ yerine ‘Kendimi yanlış anlattım’, ‘Beni anlamıyor’ yerine ‘Anlatamadım’ düşüncesini barındıran bir tavır içine girdiğinizde, durumu farklı açıdan tekrar nasıl anlatabileceğinizi değerlendirmeniz için bir şansınız olur. Karşınızdakileri suçlamaya devam ettiğiniz sürece suçluyu diğer taraf olarak gördüğünüz için, bir değişim yaratma yolunda çaba sarf etmezsiniz. Oysa sıkıntılarınızdan kurtulmanın yolu, karşınızdaki kişinin algılamasında değişim yaratmaktan geçmektedir.
Karşınızdaki insanın kişiliği ile davranışını ayrı tutup, olumlu ruh haline girdiğinizde tek yapmanız gereken anlatmak istediğinizi bir sandviç içerisinde sunmaktır. Çünkü bir diyalogda insanı sonuca götüren, mesajın ne olduğundan çok nasıl yapılandırıldığıdır. Siz de karşı tarafa gönderdiğiniz mesajın istediğiniz doğrultuda anlaşılmasını istiyorsanız, onu uygun bir şekilde yapılandırmalısınız.
Sandviç yöntemi ile arzu ettiğiniz yapılandırmayı sağlamış olacaksınız. Bunun için ilk yapmanız gereken sıkıntınızı dile getirecek olan ana mesajdan önce, karşınızdaki kişinin olumlu bir yönünü belirtmenizdir. Bu üst ekmekten sonra “Ve” bağlacını ekleyip, size sıkıntı veren mesajı, yani kırmızı eti ekleyeceksiniz.
Burada “Ve” bağlacı sihirli bir kelimedir. İnsanlar birbirlerini eleştireceklerinde öncesinde güzel sözler söyleseler bile devamını ‘ama’, ‘fakat’, ‘ancak’, ‘buna rağmen’ gibi bağlaçlarla getirirler. Her insanın bilinçaltında şöyle bir kalıp vardır:
“Ama gibi bağlaçlarla devam edilen konuşmada ‘ama’ dan önce söylenen her şey yalandır, doğru değildir.”
Bir cümleye ‘ama’ ile devam ederseniz öncesinde söyledikleriniz ne kadar anlamlı olursa olsun onları yalanlamış olursunuz. Bu durumda karşınızdaki insanın tüm savunma mekanizmaları harekete geçecektir. “Ama” sözcüğü insanlarda ‘Hazır ol, şimdi eleştirileceksin, gardını al ve savunmaya geç.’ mesajını uyandırır. Bu durumda karşıdaki insan eleştirildiği yönünü nasıl değiştireceğini düşünmekten çok, kendini nasıl savunacağı ile ilgilenir.
‘Ve’ bağlacı ise kendisinden önce söylenenlerin anlamını koruyan, onların değerini kaybetmesine engel olan bir yapıya sahiptir. ‘Ve’ bağlacı ile devam edeceğiniz her cümle değer kazanır. “Ve” bağlacı karşı tarafın savunma mekanizmalarının harekete geçmesine engel olur. Bu sayede konuştuğunuz insan sizin sorununuzu anlamaya ve bu konuda ne yapabileceğini düşünmeye yönelir.
Çünkü siz olumlu sözlerle başladığınızda, o arkasından “Ama” nın gelmesini beklerken “Ve” ile karşı karşıya gelmiştir. Bu, alışık olmadığı ve pek sık karşılaşmadığı bir kalıp olduğundan şaşıracak ve savunmaya geçmeden söyledikleriniz üzerinde ciddi ciddi düşünmeye başlayacaktır.
Olumlu sözün arkasından “Ve” bağlacı ile kırmızı eti koyduktan sonra tekrar bir “Ve” bağlacı ile olumlu bir söz söyleyip sandviçinizi tamamlayacaksınız. Ve göreceksiniz ki karşınızdaki kişi afiyetle onu yiyecek.
Öğrenciler Sandviçleriniz Burada!
Diyelim ki ailenizin size çok fazla iş yüklemesini istemiyorsunuz. Onların tamamen size odaklandıkları bir anı da yakaladınız. Onlara bir sandviç vermeye ne dersiniz?
“Anneciğim bana ne kadar değer verdiğinizi, benim için en iyisini istediğinizi biliyorum. Ben de bunun için elimden geleni yapıyorum ve bu kadar yoğunluk içinde evdeki tüm sorumluluklarıma yetişemiyorum. Bu konuda bana biraz esneklik sağlayacak olursanız ben de derslerime daha çok konsantre olabilirim ve bana her konuda anlayış gösterdiğiniz gibi bu konuda da duyarlı olacağınızdan eminim.”
Nasıl? Sizce de “Benden çok fazla iş istiyorsunuz ve bu da çalışmama engel oluyor. Beni biraz anlasanız ne olur sanki?” demekten daha etkili değil mi?
Ya da ailenizin size sert tepkiler vermesi sizi rahatsız mı ediyor? Yine başvuracağınız çözüm sandviç yöntemi olmalıdır.
“Babacığım, beni sık sık uyarman, yanlışlarımı göstermen bana, beni ne kadar çok sevdiğini ve önemsediğini anlatıyor ve bu uyarılarını yaparken biraz daha yumuşak, sakin bir dil kullanırsan ben seni daha kolay anlayabilirim. Ve nasihatlerinin benim için taşıdığı önemin daha çok farkına vararak bana sevginden dolayı gösterdiğin çabanın hakkını verebilirim.”
Sandviç yöntemi insanların tüm ilişkilerinde kullanabilecekleri bir sözlü iletişim yöntemidir. Çağımız iletişim çağı olduğu için bir insanın başarısının ve gücünün temelini de, ne kadar usta bir iletişimci olduğu belirler.
Bu yüzden gerek anne-baba-çocuk, gerek öğretmen-öğrenci, gerekse arkadaş ilişkilerinde bağları güçlendirmek ve iletişimsizlikten kaynaklanan problemlerden uzak durmak için sandviç yöntemi kullanılmalıdır.
Sandviç yöntemini uygulamak için karşınızdaki kişiyi çok yakından tanıyor olmanız da gerekmez. Onun giyimi ve görünümü ile ilgili olumlu sözlerin arasına iletmek istediğiniz mesajı koyarak da sandviç yapabilirsiniz.
Kısaca bu yöntem, her türlü insan iletişiminde kullanıldığında inanılmaz sonuçlar yaratan ve ilişkilerin sağlam temeller üzerine kurulmasını sağlayan bir yöntemdir.